First Aid for Life - එදිනෙදා දිවියට ප්‍රථමාධාර

එදිනෙදා ජීවිතයේ අපිට මුහුණ දෙන්න සිදුවෙන එකී මෙකී නොකී විවිධ අනතුරු රෝගාබාධ අතරේ, බොහොම සුලබ දෙයක් තමයි ක්ලාන්තය කියන්නෙ. ජීවිත කාලෙටම එක වරක් හරි ක්ලාන්තයක් හැදුනෙ නැති කෙනෙක් ඉන්නවානම් ඒ කලාතුරකින්. ඉතින් අද මේ කතාබහ වෙන්වන්නේ කොයිවෙලාවෙ හරි ක්ලාන්තයක් හැදීගෙන ආවොත් හෝ හැදුනොත් කරන්න ඕන මොකද්ද කියල කතා කරන්න. ක්ලාන්තය ඇතිවෙන්නෙ ඇයි? ක්ලාන්තයක් ඇතිවෙන්න ප්‍රධාන හේතුව තමයි මොළයට ඔක්සිජන් සහ ග්ලූකෝස් සහිත රුධිරය තාවකාලික හේතුවක් නිසා ප්‍රමාණවත්ව නොලැබී යාම. මේ තත්ත්වය යම්කිසි වේදනාවක් නිසා, අධික වෙහෙස නිසා, දිගු වේලාවක් ආහාර නොගෙන සිටීම නිසා හෝ හැඟීම් දරාගැනීමට නොහැකිවීම නිසා ඇතිවන ප්‍රතික්‍රියාවක් වෙන්නත් පුළුවන්. විශේෂයෙන්ම උණුසුම් පරිසරයක දිගු වේලාවක් ශරීරය අක්‍රීයව පැවතීම (දිගු වේලාවක් සිටගෙන සිටීම, එකම ඉරියව්වෙන් සිටීම )  ආදියත් මීට හේතුවෙන්න පුළුවන්. මේ අක්‍රීය බව නිසා සිදුවෙන්නෙ, ශරීරයේ රුධිරයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් පාද ආශ්‍රිතව එක් රැස් වෙමින් මොළයට සැපයෙන රුධිර ප්‍රමාණය තරමක් අඩු වෙන එක. ක්ලාන්තය හඳුනාගන්නේ කොහොමද ? අපි හිතමු ඔබට ක්ලාන්තයක...

ආයුබෝවන් හැමෝටම! කට්ටියම සැපෙන් සහ සුවෙන් ඇති කියල විශ්වාස කරනවා. මේ දිග හැරෙන්නේ " First Aid for Life - එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර" ලිපි මාලාවේ පහලොස්වැනි ලිපිය. පසුගිය ලිපියෙන් අපි කතා කලේ  තුවාල සහ රුධිර වහන කළමනාකරණය  පිළිබඳව. අද අපි කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ, ඉහත ලිපියෙදි අපිට හමුවුණු එක් වැදගත් අවස්ථාවක්, එනම් "කම්පනය - Shock" කියන රෝගී අවස්ථාව ගැන. මොළයට අවශ්‍ය ඔක්සිජන් සහ ග්ලූකෝස් සහිත රුධිරය නොලැබී යාම නිසා ඇතිවන තත්ත්වය අපි "කම්පනය" ලෙස හඳුන්වනවා.  මෙය ඉතාම බරපතල, මරණයෙන් කෙළවර විය හැකි තත්ත්වයක්. රෝගියෙකුට කම්පන තත්ත්වයක් ඇති වෙන්න නම් ප්‍රධාන සාධක දෙකක් බලපාන්න පුළුවන්. 1. හෘදයට රුධිරය පොම්ප කළ නොහැකි වීම. 2. සංසරණය කරවීමට තරම් රුධිරය සිරුර තුළ නොමැති වීම. හේතුව කුමක් වුවත් කම්පන තත්ත්වයකට අවසාන සාධකය වෙන්නෙ ඉහත ක්‍රියාවලි දෙකෙන් එකකට හෝ බාධා වෙන එක. එතකොට අධික රුධිර වහන තත්ත්වයකදී සිදු වෙන්නෙ සිරුරෙන් රුධිරය අධිකව ඉවත් වීම නිසා, සංසරණය කරවීමට තරම් ප්‍රමාණවත් රුධිරය සිරුරේ නොමැති වීම. මොළයට රුධිරය සැපයීම නිසි පරිදි සිදු නොවුනො...

ආයුබෝවන් හැමෝටම. දිගු විරාමයකින් පසුව නැවතත් අපේ ප්‍රථමාධාර ලිපි මාලාව ආරම්භ කරන්නයි සූදානම. ලිපි පෙළත් එක්ක රැඳී සිටිය අයට දැන් නම් අමතක වෙලත් ඇති. එහෙම අමතක වෙලා නම්, නැවත වරක් පසුගිය ලිපි කියවලා මතකය අළුත් කරගන්න මේ හොඳම වෙලාව. මේ දිග හැරෙන්නේ "First Aid For Life - එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර ලිපි මාලාවේ දා හතරවන ලිපිය. ලිපිය අළුත් වුණාට අදත් අපි කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ තුවාල සහ රුධිර වහන කළමනාකරණය සම්බන්ධවම තමයි. පසුගිය ලිපියෙන් අපි කතා කළා තුවාල පිළිබඳව. අද අපේ කතාබහ වෙන්වන්නෙ, රුධිර වහනයක් කළමනාකරණය කරගන්නෙ කොහොමද කියන එක ගැන. ඇයි තුවාල සහ රුධිර වහන අවස්ථාවන් කළමනාකරණය කළ යුත්තේ? නිකන් තිබ්බම හරියන්නෙ නැද්ද? ඔය ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු අද මේ ලිපිය අහවර වෙද්දි ඔයාලට ලැබිල තියෙයි. තුවාලයක් / රුධිර වහනයක් අවදානම් වන්නේ ඇයි? අපේ ශරීරය පුරාම ද්‍රව්‍ය පරිවහනය සිදු කරන්නෙ රුධිරය මගින්. මේ ද්‍රව්‍ය අතරේ ඔක්සිජන් සහ ග්ලූකෝස් ප්‍රධාන තැනක් හිමි කරගන්නවා. ඒ අතරම හෝර්මෝන සහ එන්සයිම පරිවහනය, ශරීරයේ උෂ්ණත්වය යාමනය කිරීම, සෛල සහ පටක වලින් බැහැර කරන අපද්‍රව්‍ය වකුගඩු, අක්මාව වැනි ඉන්ද...

ආයුබෝවන් හැමදෙනාටම! කට්ටියම සනීපෙන් ඉන්නවා නේද? "First Aid for Life - එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර" ලිපි මාලාවේ දහතුන්වැනි ලිපියයි මේ දිග හැරෙන්නෙ. පසුගිය ලිපියෙන් අපි කතා කළා අපේ රුධිර සංසරණ පද්ධතිය ගැන. අද අපි කතා කරන්න සූදානම් වෙන්නෙ තුවාල සහ රුධිර වහන අවස්ථාවක් කළමනාකරණය කරන්නේ කොහොමද කියන එක ගැන.  තුවාල අපේ ශරීරයේ සෑම ස්ථානයක්ම පටක මගින් එකිනෙක සම්බන්ධ වෙලයි තියෙන්නෙ. ශරීරයේ ඕනෑම ස්ථානයක මේ පටක අතර තියෙන සම්බන්ධතාවය බිඳිම අපි තුවාලයක් කියල හඳුන්වනවා. බොහොමයක් තුවාල අවස්ථා වලදී දැකිය හැකි ලක්ෂණයක් තමයි රුධිරය වහනය වීම. මේ රුධිර වහනය ආකාර දෙකකට වෙන්න පුළුවන්. බාහිර රුධිර වහනය සහ අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය තමයි ඒ ආකාර දෙක. බාහිර රුධිර වහනයකදී අපිට තුවාලය පේනවා, තුවාලයේ බරපතලකමත් අපිට තේරුම් ගන්න පුළුවන්. නමුත් අභ්‍යන්තර රුධිර වහනයක් ශරීරය මතුපිටින් දර්ශනය නොවෙන නිසා අපිට තුවාලය කොයි වගේ ද කියන එක ගැන තීරණය කරන්න අමාරුයි. රුධිර නාලයට හානිය සිදු වෙන ආකාරය අනුව අපිට තුවාලත් ප්‍රධාන ආකාර කිහිපයකට වර්ග කරන්න පුළුවන්. කැපුම් තුවාල - Incised Wound ඉරීම් තුව...

ආයුබෝවන් හැමෝටම ! කොහොමද සැප සනීප? සෑහෙන කාලෙකට පස්සෙ ඔන්න අද අපි ආවා අළුත් ලිපියක් අරගෙන. පහුගිය ටිකේම අතිශයින්ම කාර්යය බහුල වුණ නිසා ලිපියක් ලියන්න තියා බ්ලොග් එක පැත්ත පලාතෙවත් එන්න බැරි වුණා. තවමත් ඒ කලබල ගතිය අහවර නැති වුණත් කොහොමෙන් කොහොමෙන් හරි වෙලාව පොඩ්ඩක් හොරාගෙන මේ ලිපිය සකස් කරන්න හිතුවා. එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර ලිපි මාලාවේ දොළොස්වැනි ලිපියයි මේ දිග හැරෙන්නේ. පසුගිය ලිපියෙදි අපි විස්තරාත්මකව කතා කළා ද්විතියික විනිශ්චය පිළිබඳව. අද අපි කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ අපේ රුධිර සංසරණ පද්ධතිය පිළිබඳව. අපි අර උසස් පෙළ විද්‍යා පාඩමක ඉගෙන ගන්නවා වගේ සංකීර්ණව මේ ගැන කතා කරන්න නම් බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ නෑ. අපේ විෂයයට ප්‍රමාණවත් තරමේ කරුණු ටිකක් විතරයි අපි මේ ලිපියෙන් කතා කරන්නෙ.  මොකක්ද මේ රුධිර සංසරණ පද්ධතිය කියන්නෙ? රුධිරය පැත්තකින් තියමු.. මොකක්ද සංසරණය කියන්නෙ? එහාට මෙහාට ගමන් කරනවා වගේ අදහසක් නේද සරලව හිතුවොත්? එහෙනම් අපේ ශරීරයේ ද්‍රව්‍ය එහාට මෙහාට ගෙනියන එකට තමයි සංසරණ පද්ධතිය කියන්නෙ. ඒවා අරගෙන යන්නෙ රුධිරයේ දිය කරගෙන නිසා අපි මේකට රුධිර සංසරණ පද්ධතිය කියල ක...

ආයුබෝවන් ! හැමෝම සැපෙන් සනීපෙන් ඉන්නවා ඇති කියල විශ්වාස කරනවා. විවිධ මාතෘකා පිළිබඳව විවිධ ආකාරයෙන් කතා බහට ලක්වෙන වෙබ් අවකාශයේ තියෙන වෙබ් අඩවි, බ්ලොග් අඩවි දහස් ගාණක් අතරේ අපේ මේ බ්ලොග් එක ටිකක් විශේෂයි. මේකෙන් අපි අන්තර්ජාලය හරහා මුදල් උපයන හැටි නෙමෙයි කියල දෙන්නෙ. ව්‍යාපාරයක් පටන් ගන්න හැටි වත්, මාර්කටින් කරන හැටි ගැනවත් නෙමෙයි ඔබව දැනුවත් කරන්න උත්සාහ කරන්නෙ. සමහර විට ඒ නිසා වෙන්න ඇති අපේ බ්ලොග් එකට එච්චර ප්‍රතිචාර නැත්තෙත්. ඇයි ඉතින් මේක බැලුවා කියල සාක්කුවට කීයක්වත් වැටෙන්නෙ නෑනෙ. වෙන මොන මොනවාහරි සිංහලෙන් තියෙන බ්ලොග් අඩවි හොය හොයා යන අතරේ අහම්බෙන්වත් අපේ බ්ලොග් එක දැකලා ඒ දකින දේකින් ජීවිතේ යම් දවසක ප්‍රයෝජනයක් ගන්න ලැබුණොත්, එයයි අපේ සාර්ථකත්වය. අද මේ දිග හැරෙන්නෙ  "First Aid for Life - එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර "  ලිපි මාලාවේ එකොළොස්වැනි ලිපිය. මීට කලින් ලිපියෙදි අපි කතා කළේ  ආරක්ෂිත ඉරියව්ව  පිළිබඳව. අද මේ බ්ලොග් අඩවියට ඉස්සෙල්ලාම ආපු කෙනෙක් නම්, අපි ආරාධනා කරනවා මුල ඉඳන් පළවුණු ලිපි ටිකත් කියවගෙන එන්න කියල. මොකද අපේ මේ ලිපි පෙළ දිග හැරෙන්නෙ ඉතාම...

ආයුබෝවන්.. හැමෝම සැපෙන් සනීපෙන් ඉන්නවා නේද? ඔන්න අදත් අපි ආවා එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රථමාධාර ලිපි මාලාවේ දහවැනි ලිපිය අරගෙන. මේ කෙටි කාලය තුළ අපේ බ්ලොග් එකට 600 කට වැඩි පිරිසක් ඇවිත් තියෙනවා. ඒ හැමෝම ආවෝ ගියෝ වෙන්නෙ නැතුව මේ ලිපිවල පළවෙන දේවල් බොහොම උනන්දුවෙන් අධ්‍යයනය කරන්නත් ඇති කියල අපි විශ්වාස කරනවා. පසුගිය ලිපියෙන් අපි බොහොම සවිස්තරාත්මකව කතා කළා මූලික විනිශ්චය සහ මූලික ජීවිතාරක්ෂක ක්‍රමවේදය සම්බන්ධව. අද අපි මේ ලිපියෙන් කතා කරන්නේ මූලික ජීවිතාරක්ෂක ක්‍රමවේදය පාඩමේ අවසාන කොටස, ආරක්ෂිත ඉරියව්ව ගැන. ආරක්ෂිත ඉරියව්ව මොකක්ද මේ ආරක්ෂිත ඉරියව්ව? නම දැකපු ගමන් ඔයාලට කල්පනා වෙන්න ඇති "මේක නම් මොකක් හරි විශේෂිත ඉරියව්වක් වෙන්න ඕන" කියලා. ඔව් ඒක හරි. ස්වසනය කරන, සිහිය නොමැති රෝගියෙක්ව රෝහල්ගත කරන තෙක් හෝ රෝහල්ගත කරන අතරතුර ස්ථාපිත කරල තියෙන විශේෂිත ඉරියව්ව තමයි ආරක්ෂිත ඉරියව්ව කියල කියන්නෙ. මතකද DRABC ? ඒකෙ ස්වසන පරික්ෂාවෙන් පස්සෙ, රෝගියා ස්වසනය කරනවා නම් අපි එයාගෙ නාඩි පරික්ෂාව සිදු කරනවා. එතනින් පස්සෙ අපි කරන්නෙ රෝගියාව ආරක්ෂිත ඉරියව්වට පත් කරන එක.  කොයි වගේ රෝගීන්වද ආ...

ආයුබෝවන් හැමදෙනාටම ! පසුගිය දින කිහිපය පුරා ලංකාවේ සෑම ප්‍රදේශයකටම වගේ ඇතිවුණු ධාරානිපාත වර්ෂාවත් සමග, ප්‍රදේශ රැසක ගංවතුර තත්ත්වයක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම සමහර ප්‍රදේශවල විශාල ජීවිත හානි ප්‍රමාණයක් වාර්තා වෙලා තියෙනවා. අපේ රටේ, අපේම සහෝදර ජනතාව පීඩාවට පත්වෙලා තිබෙන මේ අවස්ථාවේදී බොහෝ පිරිස්, ආයතන, ස්වේච්ඡා සංවිධාන ඒ විපතට පත්වූවන්ට ආධාර උපකාර කරන්න ඇප කැප වී සිටින අවස්ථාවක, ඔබව ඉතාම වැදගත් දෙයක් සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කරන්නයි මේ අපේ සූදානම.  වර්තමානයේ නිරන්තරයෙන් අපිට අත්දකින්නට ලැබෙන ස්වාභාවික ආපදාවන් මේ තරම් දරුණුවට මිනිස්සුන්ට පීඩා ගෙන දෙන්න හේතු වෙලා තියෙන්නෙ අතීතයේ ඔබත් මාත් ඇතුළු අපි සියළු දෙනා පරිසරයට සිදු කළ නොමනාකම් බව සිහිපත් කරන්න කැමතියි. ඒ නොමනාකම් වලට අපි අද ඇතැම්විට ජීවිතවලින් පවා වන්දි ගෙවනවා. කොහොම නමුත් මේ වනවිට අපේ රටට බලපෑ අයහපත් කාලගුණික තත්ත්වය ක්‍රමයෙන් පහව යන ලකුණු පෙනෙන්නට තියෙනවා. ඒ අනුව, තව කිහිප දිනකින් වතුර බැහැල ගිහින් ගංවතුර තත්ත්වයත් පහව යයි. ගංවතුර තත්ත්වය පහව යනවත් එක්කම, අපි තවත් ලොකු අවදානමකට නිරාවරණය වෙනවා කියල නිකමටවත් හිතුණ ද?  වතුර ග...